Η «γεύση του Ισλάμ είναι ολοφάνερη σε ό,τι άγγιξε».
— Gustave von Grunebaum
Το Κοράνι απαγορεύει στους μουσουλμάνους να τρώνε, να πίνουν, να καπνίζουν ή να έχουν σεξουαλικές σχέσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, τον μήνα του Ραμαζανιού. Αλλά το Κοράνι δεν λέει τίποτα για πτυχές του Ραμαζανιού του εικοστού πρώτου αιώνα: μειωμένες ώρες γραφείου, πάρτι κατά τη διάρκεια της νύχτας, εορταστικά αρτοσκευάσματα, ειδικά τηλεοπτικά προγράμματα, διακοπές σε χώρες με λιγότερο αυστηρές απαιτήσεις ή αποδράσεις σε πιο δροσερά κλίματα με μικρότερη διάρκεια ημέρας. Το Κοράνι γνωρίζει ακόμη λιγότερα για το πώς επηρεάζει την υγεία «η επίδραση του Ραμαζανιού στο λιανικό εμπόριο». Η νηστεία, επισημαίνει ο επικεφαλής της Εταιρείας Διαβήτη των Εμιράτων, κάνει τους ευσυνείδητους μουσουλμάνους να ασκούνται λιγότερο και οι νύχτες των γιορτών σημαίνουν ότι «τείνουν να τρώνε υπερβολικά όταν διακόπτουν τη νηστεία τους», συνήθως καταναλώνοντας «βαριές, λιπαρές τροφές που είναι πλούσιες σε θερμίδες». Το 60% των ερωτηθέντων σε έρευνα της Σαουδικής Αραβίας ανέφερε υπερβολική αύξηση βάρους μετά το Ραμαζάνι.
 Το Ραμαζάνι είναι, κατά ειρωνικό τρόπο, μήνας νηστείας και υπερφαγίας. Εδώ, πάνω από 1.000 κάτοικοι της γειτονιάς Matariya του Καΐρου κατέλυσαν μαζί τη νηστεία στις 31 Μαΐου 2018. |
Κανένα από αυτά τα σύγχρονα έθιμα δεν είναι θρησκευτικές υποχρεώσεις, αλλά όλα είναι λογική επαγωγή των κανόνων του Ισλάμ. Μαζί, αποτελούν τη βιωμένη εμπειρία του Ραμαζανιού. Όπως υποδηλώνει αυτό το παράδειγμα, ενώ το Ισλάμ τείνει να εξετάζεται ως προς τα κείμενα και τις αρχές του, είναι επιπλέον κάτι πολύ μεγαλύτερο, ένα μείγμα παραδόσεων και καινοτομιών. Συνολικά, αποτελούν τον πολιτισμό του Ισλάμ.
Ισλαμίζων
Στη δεκαετία του 1960, ο ιστορικός Marshall G.S. Hodgson επινόησε τον όρο Islamicate(ισλαμίζων) για να περιγράψει αυτό το ευρύτερο φαινόμενο. Όπως το όρισε, το Islamicate αναφέρεται
όχι απευθείας στη θρησκεία, το ίδιο το Ισλάμ, αλλά στο κοινωνικό και πολιτιστικό σύμπλεγμα που συνδέεται ιστορικά με το Ισλάμ και τους Μουσουλμάνους, τόσο μεταξύ των ίδιων των Μουσουλμάνων όσο και όταν βρίσκονται μεταξύ μη Μουσουλμάνων.
Διαμόρφωσε το ζεύγος «Ισλάμ-ισλαμίζων» κατά το «Ελληνικός-ελληνίζων». Αυτή η ιδέα βοηθά πολύ στην κατανόηση της υφέρπουσας επίδρασης του Ισλάμ στην καθημερινή ζωή.
Τα ισλαμικά έθιμα έχουν τρεις κύριες πηγές. Το Κοράνι και τα Χαντίθ (ρητά και πράξεις του προφήτη του Ισλάμ Μωάμεθ), τα οποία δίνουν γενικές εντολές, όπως η προσφορά ελεημοσύνης ή η αντιμετώπιση των σκύλων ως ακάθαρτων. «Φράχτες» (ihtiyat), που μειώνουν την πιθανότητα ακούσιας παράβασης προσθέτοντας δευτερεύουσες συμβουλές, όπως για παράδειγμα, η μπούρκα (ένα ρούχο που καλύπτει τα πάντα) παίρνει ένα διφορούμενο κορανικό εδάφιο (24.31) για τη γυναικεία σεμνότητα και, υπερθεματίζοντας, μετατρέπει τις γυναίκες σε κινητές σκηνές. Τέλος, μια γενική νοοτροπία μπορεί να γίνει συνήθης πρακτική. Οι προτροπές του Κορανίου σχετικά με την ανωτερότητα των μουσουλμάνων έναντι των μη μουσουλμάνων κωδικοποιήθηκαν στο καθεστώς dhimmi, μια υπηκοότητα δεύτερης κατηγορίας διαθέσιμη σε εκείνους τους Εβραίους και τους Χριστιανούς που αναγνωρίζουν τη μουσουλμανική κυριαρχία.
Τα ισλαμικά έθιμα συνδυάζουν αφηρημένους ισλαμικούς νόμους (τη Σαρία) με την πραγματική μουσουλμανική πρακτική. Με άλλα λόγια, οι επίσημες απαιτήσεις της θρησκείας παρέχουν μόνο τη στενή βάση για μια πολύ ευρύτερη δομή εθίμων που επεκτείνουν τις επιταγές του Ισλάμ, διευρύνοντάς τες με απροσδόκητους, απρογραμμάτιστους και μερικές φορές εκπληκτικούς τρόπους.
Έτσι, το ετήσιο προσκύνημα στη Μέκκα, το ισλαμικό χατζ, μετατράπηκε σε ένα μοναδικό σημείο συνάντησης που χρησίμευσε ως σημείο επαφής για τους μουσουλμάνους. Αυτό το σημείο επαφής θα μπορούσε να αφορά ιδέες, όπως τον δέκατο όγδοο αιώνα, όταν οι ισλαμιστικές απόψεις εξαπλώθηκαν μέσω της Μέκκας στο Μαρόκο, τη Δυτική Αφρική, τη Λιβύη, τη βορειοδυτική Ινδία, τη Βεγγάλη, την Ινδονησία και την Κίνα. Θα μπορούσε να αφορά εμπόριο, όπως είδη πολυτελείας πχ το ελεφαντόδοντο, ή φυτά όπως το καουτσούκ και το ρύζι. Τέλος, μπορεί να αφορά ασθένειες, όπως μηνιγγιτιδόκοκκος, πυόδερμα, λοιμώδης διάρροια, λοιμώξεις του αναπνευστικού και πολιομυελίτιδα.
 Πολλές ανταλλαγές γίνονται στο ετήσιο χατζ |
Η απαγόρευση του Κορανίου στις καλλιτεχνικές αναπαραστάσεις της ανθρώπινης μορφής οδήγησε στην ανάπτυξη καλλιτεχνικών μοτίβων με βάση τα φυτικά και γεωμετρικά σχέδια και την αραβική γραφή. Το αποτέλεσμα είναι ένα διακριτό και αναγνωρίσιμο στυλ. Ξεφυλλίστε χαλαρά ένα βιβλίο που δείχνει καλλιτεχνικούς θησαυρούς από όλο τον κόσμο, σημειώνει ο ιστορικός George Marçais, και ο καθένας βλέπει διαισθητικά ότι μουσουλμανικά τεχνουργήματα, όπως ένα πάνελ τοίχου από την Ισπανία, ένα εικονογραφημένο Κοράνι από την Αίγυπτο ή ένα χαραγμένο χάλκινο μπολ από το Ιράν, μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά: "Χωρίς να είστε σε θέση να προσδιορίσετε σε ποια χώρα κατασκευάστηκε κάποιο από αυτά, δεν είστε διατεθειμένοι ούτε για μια στιγμή να τα αποδώσετε σε οποιοδήποτε άλλο μέρος εκτός από τον μουσουλμανικό κόσμο."
Το αλκοόλ σε όλο τον κόσμο καταναλώνεται για γιορτή, για παρηγοριά ή για να αποσπάσει την προσοχή, αλλά οι μουσουλμάνοι, λόγω της ισλαμικής απαγόρευσης του, στράφηκαν αντ' αυτού στο μη μεθυστικό ισοδύναμό του, τη ζάχαρη. Η κατανάλωση ζάχαρης μεταξύ των μουσουλμάνων, ιστορικά, τείνει, επομένως, να είναι υψηλή. Όπως επισημαίνει η Josie Delap,
αν δεν μπορείτε να πιείτε σφηνάκια στο Ντουμπάι, μπορείτε να χαλαρώσετε στο μπαρ με μιλκσέικ και να φτιαχτείτε πίνοντας ένα παρασκεύασμα παγωτού σοκολάτας. Μετά το δείπνο, το ζαχαρούχο τσάι παίρνει τη θέση ενός απεριτίφ. Οι πάγκοι με χυμούς και ζαχαροκάλαμο αντικαθιστούν τις παμπ και τα μπαρ στις γωνιές των δρόμων.
Η ζάχαρη έχει γίνει ακόμη και αναπόσπαστο μέρος των θρησκευτικών εορτών: "Το Ραμαζάνι φέρνει μια νυχτερινή γιορτή στην οποία τα γλυκά παίζουν σημαντικό ρόλο. Στην Τουρκία, το Eid al-Fitr, η γιορτή για το τέλος του Ραμαζανιού, είναι γνωστή ως Şeker Bayrami, η γιορτή των γλυκών ."
Η απαγόρευση του χοιρινού είναι θέμα τυπικού και ισλαμικό, αλλά οι συνέπειές της είναι γεωγραφικές και ισλαμίζουσες. Η μη κατανάλωση χοιρινού κρέατος οδήγησε στην εξαφάνιση των χοίρων και αυτό, εξηγεί ο γεωγράφος Xavier de Planhol, άνοιξε «τις δασώδεις οροσειρές στα αιγοπρόβατα και έτσι έμμεσα επέφερε μια καταστροφική αποψίλωση των δασών. Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους για το αραιό τοπίο ιδιαίτερα εμφανές στις μεσογειακές περιοχές των ισλαμικών χωρών». Ή, όπως παρατήρησε ο πρώτος πρόεδρος του Ισραήλ, Chaim Weizmann, "Ο Άραβας αποκαλείται συχνά ο γιος της
ερήμου. Θα ήταν πιο αληθινό να τον αποκαλούμε πατέρα". Κοιτάζοντας τη Μεσόγειο, η περιοχή γύρω από τη Marsala στη δυτική Σικελία δέχεται κατά μέσο όρο 17,7 ίντσες βροχοπτώσεων ετησίως, αλλά είναι σαφώς πιο κατάφυτη από την κοντινή περιοχή γύρω από την Τύνιδα, με μέσο όρο 20 ίντσες το χρόνο. Σημειώστε την εξέλιξη από την διατροφική διαταγή του Κορανίου στην ερημοποίηση. Η κορανική εντολή δεν είχε σκοπό να προκαλέσει οικολογική ζημιά, αλλά το έκανε.
 Οι κατσίκες του Μαρόκου που σκαρφαλώνουν στο δέντρο καταβροχθίζουν ό,τι φυτρώνει στα δέντρα. |
Πέρα από αυτές τις κάπως τυχαίες επιρροές, οι ισλαμίζουσες πρακτικές έχουν συμβάλλει πολύ στο να εμποδίσουν τους μουσουλμάνους να εκσυγχρονιστούν. Επηρέασαν τρεις τύπους σχέσεων: προσωπικές, ενδομουσουλμανικές και με μη μουσουλμάνους.
Προσωπικές Σχέσεις
Οι ισλαμικοί κανόνες έχουν πολλά να πουν για τις σχέσεις ανδρών-γυναικών. Ισλαμίζοντα μοτίβα τους επεκτείνουν στη συνέχεια σε μεγάλο βαθμό στις περισσότερες πτυχές της οικογενειακής ζωής.
Τα ισλαμικά κείμενα θεωρούν ότι οι γυναίκες απολαμβάνουν τη σεξουαλική επαφή εξίσου με τους άντρες ή και περισσότερο. Κατά συνέπεια, το Ισλάμ απεικονίζει τη γυναικεία επιθυμία μεταμορφώνοντας τις γυναίκες σε αρπακτικά και τους άνδρες σε θήραμα. Αυτή η υποτιθέμενη γυναικεία λαγνεία είναι μια ισχυρή δύναμη για αναταραχή, δίνοντας στις γυναίκες εξουσία επί των ανδρών, η οποία ανταγωνίζεται τη δύναμη του Θεού. Κατά συνέπεια, η σεξουαλικότητα των γυναικών απειλεί την κοινωνική τάξη, προκαλώντας τεράστιες προσπάθειες για τον περιορισμό της. Μια επιτακτική ανάγκη για την καταστολή της γυναικείας σεξουαλικότητας εξηγεί μια σειρά από ισλαμικά έθιμα που έχουν σχεδιαστεί για να διαχωρίζουν και να ελαχιστοποιούν την επαφή μεταξύ των φύλων: κάλυψη των γυναικείων προσώπων και σωμάτων, περιορισμός των γυναικών στις κατοικίες τους (το χαρέμι), κοινωνικός διαχωρισμός, όπως σε ανελκυστήρες ή εστιατόρια, και μια αδύναμη σχέση μεταξύ συζύγων σε σχέση με τον ισχυρό δεσμό μητέρας-γιου.
Δύο πτυχές της καταπολέμησης της γυναικείας επιθυμίας αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής. Πρώτον, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FGM) καταστέλλει πιο άμεσα τη σεξουαλικότητα των γυναικών κάνοντας τη σεξουαλική επαφή επώδυνη. Εκτός από ασήμαντες εξαιρέσεις στη Λατινική Αμερική, εμφανίζεται μόνο μεταξύ των μουσουλμάνων και των μη μουσουλμάνων γειτόνων τους, όπως οι Κόπτες. Κάποτε περιοριζόταν σε μέρη όπως η Σομαλία, το Ιράκ και η Ινδία, τώρα επεκτείνεται στη Δύση, για παράδειγμα, στη Σουηδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Μίσιγκαν.
Δεύτερον, ορισμένες μουσουλμάνες φορούν πλήρη καλύμματα κεφαλιού και σώματος (νικάμπ και μπούρκα) για να διαχωριστούν καλύτερα από τους άνδρες, προκαλώντας προβλήματα υγείας σε αυτές και στα νεογέννητά τους. Τα ρούχα τους καθιστούν την άσκηση δύσκολη, αυξάνοντας την παχυσαρκία. Η ανεπαρκής ηλιακή ακτινοβολία έχει ως αποτέλεσμα ανεπάρκεια βιταμίνης D, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ραιβοποδία και πρησμένους καρπούς και αστραγάλους, πόνο στους μύες και στα οστά, κατάγματα της λεκάνης κατά τον τοκετό, άνοια, ραχίτιδα, οστεομαλακία και ίσως σκλήρυνση κατά πλάκας. Επίσης, εξανθήματα, πονοκέφαλοι και αναπνευστικές ασθένειες προκύπτουν κάποια στιγμή ή ακόμα και στραγγαλισμός. Τα μωρά υποφέρουν από επιληπτικές κρίσεις, καθυστέρηση ανάπτυξης και μυϊκή αδυναμία και κατάγματα.
Η πολυγυνία είναι ισλαμική αλλά οι συνέπειές της είναι ισλαμίζουσες. Οι γυναίκες που ανησυχούν ότι οι σύζυγοί τους θα παντρευτούν άλλη γυναίκα υποφέρουν από μόνιμο άγχος. Αντίθετα, οι άντρες απολαμβάνουν τεράστια δύναμη στο γάμο. Η πολυγυνία οδηγεί επίσης σε αυτό που ονομάζεται περίσσεια ανδρών, άντρες που
 Η τοξοβολία είναι το μόνο άθλημα που είναι διαθέσιμο σε όσες φορούν νικάμπ. |
παραμένουν άγαμοι λόγω των γυναικών που συμμετείχαν σε πολυγαμικούς γάμους. (Η βρεφοκτονία θηλέων στη συνέχεια διαστρεβλώνει περαιτέρω την ισορροπία των φύλων, είτε σκοτώνοντας στυγνά τα νεογέννητα στην παλιά εποχή είτε με εξετάσεις υπερήχων και αμβλώσεις σήμερα.) Η περίσσεια ανδρών οδηγεί σε αυξημένη εγκληματικότητα και βία, ενώ οι κυβερνήτες πρόθυμοι να απαλλαγούν από αυτόν τον ανήσυχο πληθυσμό είναι περισσότερο επιρρεπείς σε πόλεμο.
Ένα σύστημα ανδρικής κηδεμονίας (wilayat ar-rijal) δίνει σε έναν στενό άνδρα συγγενή (παππού, πατέρα, αδελφό, σύζυγο, ξάδερφο, γιο, ακόμη και εγγονό) την εξουσία να παίρνει τις βασικές αποφάσεις μιας γυναίκας στη ζωή, όπως έξοδος από το σπίτι, απόκτηση εκπαίδευσης, λήψη ιατρικής φροντίδας, ταξίδια, εργασία και γάμος. Σε αυτό το πνεύμα, μερικοί παραδοσιακοί μουσουλμανικοί γάμοι γίνονται μεταξύ δύο ανδρών—του γαμπρού και του κηδεμόνα της νύφης. Αν και μόνο η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας έχει επιβάλει την κηδεμονία ως νομική δομή, αυτός ο ισλαμίζων θεσμός μπορεί να βρεθεί ιδιωτικά σε πολλές μουσουλμανικές κοινωνίες όπου όχι μόνο συντελεί στην αντιμετώπιση των γυναικών σαν παιδιά αλλά και προκαλεί κατάχρηση εξουσίας.
Το Κοράνι εγκρίνει (4:22-24, 33:50) αλλά δεν ενθαρρύνει τον γάμο μεταξύ πρώτων εξαδέρφων. Τα φυλετικά έθιμα και η ιστορική πρακτική κάνουν αυτή την πρακτική ευρέως διαδεδομένη στις μουσουλμανικές κοινωνίες, καθώς διατηρεί την τιμή, τη γονιμότητα και τους οικονομικούς πόρους των κοριτσιών μέσα στην οικογένεια. Οι γενετικές συνέπειες τέτοιων γάμων για πενήντα γενιές ήταν ανυπολόγιστα επιβλαβείς, οδηγώντας σε μικρότερη γνωστική απόδοση και διαταραχές όπως η θαλασσαιμία, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, η μυϊκή ατροφία της σπονδυλικής στήλης, ο διαβήτης, η κώφωση, η αλαλία και ο αυτισμός. Για να αναφέρουμε ένα στατιστικό στοιχείο, οι Πακιστανοί στο Ηνωμένο Βασίλειο αντιπροσωπεύουν το 3 τοις εκατό των γεννήσεων αλλά το 30 τοις εκατό των παιδιών με γενετικές ασθένειες.
Τίποτα στο ισλαμικό δόγμα δεν επιβάλλει τις δολοφονίες τιμής, οι οποίες ορίζονται ως οικογενειακές δολοφονίες (συνήθως νεαρές γυναίκες αλλά μερικές φορές μεγαλύτερες γυναίκες ή άνδρες) για να εξαλείψουν μια αντιληπτή δημόσια κηλίδα στη φήμη της οικογένειας. Η πρακτική προέκυψε από την έντονη εστίαση στην παρθενία και τους αυστηρούς περιορισμούς στη σεξουαλική συμπεριφορά, σε συνδυασμό με την αυξημένη έμφαση στην οικογενειακή τιμή. Το αποτέλεσμα είναι μια επιδημία δολοφονιών, που εμφανίζεται τώρα και στη Δύση. Εκτός από τα πραγματικά εγκλήματα, ο φόβος αυτής της τιμωρίας έχει τεράστιο ψυχολογικό αντίκτυπο στις γυναίκες μουσουλμάνες.
Τέλος, και άσχετο με τις σχέσεις ανδρών-γυναικών: τα ορφανά έχουν μια θέση στον ισλαμικό νόμο (που ονομάζεται kafala) που προέρχεται από ένα περιστατικό στη ζωή του Μωάμεθ (παντρεύτηκε την πρώην σύζυγο του θετού γιου του). Η kafala απαγορεύει στα ορφανά να γίνουν μέλη της οικογένειας που τα υιοθετούν. Αν και δεν προοριζόταν να οδηγήσει σε μια κατώτερη θέση, αυτό ήταν το αποτέλεσμα: τα ορφανά μουσουλμάνων σήμερα παραμένουν θύματα διακρίσεων, ακόμη και από μουσουλμάνους που ζουν στη Δύση.
Ενδομουσουλμανικές σχέσεις
Το Ισλάμ δημιουργεί εξωπραγματικά υψηλές προσδοκίες από τους ηγεμόνες (για παράδειγμα, επιτρέποντάς τους να φορολογούν μόνο με μη πρακτικούς χαμηλούς συντελεστές), κάτι που σχεδόν πάντα κάνει αυτούς τους ηγεμόνες να παραβιάζουν τη
Σαρία. Σε απάντηση, οι μουσουλμάνοι υπήκοοι απορρίπτουν τους ηγεμόνες τους και προσπαθούν να αποφύγουν να εργαστούν για αυτούς. Στην προμοντέρνα εποχή, αυτή η απροθυμία δημιούργησε μια κρίση προσωπικού που ώθησε τους μουσουλμάνους ηγεμόνες να αναζητήσουν διοικητικό και στρατιωτικό προσωπικό πέρα από τα σύνορά τους. Η μέθοδος που προτιμούσαν ήταν να αποκτούν, να εκπαιδεύουν και να χρησιμοποιούν συστηματικά σκλάβους που προέρχονταν από μέρη όπως η Αφρική, ο Καύκασος και τα Βαλκάνια. Πράγματι, οι δούλοι διοικητές και στρατιώτες έγιναν στήριγμα της ισλαμικής πολιτείας από την Ισπανία έως την Βεγγάλη την χιλιετία 800-1800 μ.Χ. Αυτή η ιστορική απροθυμία συνεχίζεται, όπως εκδηλώνεται από πρόσφατες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις σε χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία.
 Οι Οθωμανοί Γενίτσαροι αποτελούσαν το πιο ανθεκτικό και σημαντικό σώμα σκλάβων στρατιωτών. |
Το Ισλάμ δεν προσφέρει κανόνες για ειρηνική μετάβαση της εξουσίας ή κατευθυντήριες γραμμές για τη διαδοχή —μέχρι σήμερα, Σουνίτες και Σιίτες εξακολουθούν να αμφισβητούν τον νόμιμο διάδοχο του Μωάμεθ— και τα επαναλαμβανόμενα προβλήματα με τη δυναστική διαδοχή αύξησαν την ισλαμίζουσα πολιτική αστάθεια. Στους προμοντέρνους χρόνους, η έλλειψη ενός συστήματος όπως η πρωτογένεια οδήγησε σε τέτοια εξωτικότητα όπως οι σκλάβοι Μαμελούκοι που διαδέχονταν τα αφεντικά τους ως ηγεμόνες στην Αίγυπτο και η θεσμοθετημένη βασιλική οθωμανική αδελφοκτονία. Στη σύγχρονη εποχή, η έλλειψη δημοκρατίας συνέβαλε στο να καυχιέται η Συρία για τους τέσσερις προέδρους σε ένα χρόνο (1949), στο χαοτικό γενεαλογικό δέντρο των ηγεμόνων της Σαουδικής Αραβίας και στους Άραβες δικτάτορες που προσπαθούν να εγκαταστήσουν τους γιους τους ως διαδόχους.
 Η Συρία είχε τέσσερις προέδρους το 1949. |
Οι κανόνες του Ισλάμ αντικατοπτρίζουν την προέλευσή του από ένα φυλετικό περιβάλλον, και όσο απομακρυσμένη κι αν είναι η Αραβία του έβδομου αιώνα από μια μεγαλόπολη όπως το σημερινό Κάιρο ή η Κωνσταντινούπολη, οι φυλετικές επιταγές παραμένουν ισχυρή δύναμη. Ο ισλαμίζων φυλετικός κώδικας που βασίζεται στην αλληλεγγύη της οικογένειας και της φυλής μπορεί να συνοψιστεί στο οπισθοδρομικό ρητό, "Εγώ εναντίον του αδελφού μου, εγώ και οι αδερφοί μου ενάντια στα ξαδέρφια μου, εγώ, τα αδέρφια μου και τα ξαδέρφια μου ενάντια στον κόσμο". Ή, σύμφωνα με τη διατύπωση του Οσάμα Μπιν Λάντεν, «Όταν οι άνθρωποι βλέπουν ένα δυνατό άλογο και ένα αδύναμο άλογο, από τη φύση τους, θα τους αρέσει το δυνατό άλογο». Αυτή η νοοτροπία έρχεται σε σύγκρουση με τις σύγχρονες ιδέες της ατομοκρατίας, των οικουμενικών αξιών και του κράτους δικαίου. Οδηγεί σε αναιμικούς θεσμούς, κακές οικονομικές επιδόσεις, στρατιωτική αδυναμία και τυραννία.
Άλλα ισλαμίζοντα πρότυπα περιλαμβάνουν την ίδρυση δυναστειών μέσω κατάκτησης και όχι εσωτερικής αλλαγής, δύναμη που οδηγεί στον πλούτο και όχι το αντίστροφο, αδυναμία των δημοτικών αρχών και συνακόλουθη ανεπαρκής ρύθμιση των πόλεων, και τέλος νόμους που απορρέουν από ad hoc αποφάσεις και όχι από επίσημη νομοθεσία.
Σχέσεις με μη μουσουλμάνους
Οι ισλαμικές γραφές ενθαρρύνουν μία αίσθηση μουσουλμανικής ανωτερότητας, μία περιφρόνηση για την πίστη και τον πολιτισμό των άλλων και αποστροφή προς την μη μουσουλμανική κυριαρχία. Στη σύγχρονη εποχή, οι ισλαμικές συμπεριφορές εμποδίζουν τους μουσουλμάνους να σταματήσουν την πρακτική του αποκεφαλισμού και της δουλείας, να μάθουν από τη Δύση, να ενταχθούν στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα ή να αντιμετωπίσουν ρεαλιστικά τα προβλήματα.
Το Κοράνι (8:12 και 47:4) εγκρίνει τον αποκεφαλισμό. Η ισλαμική παράδοση αναφέρει ότι ο Μωάμεθ είχε αποκεφαλίσει επτακόσιους Εβραίους άνδρες της φυλής Μπανού Κουράιζα, καθιερώνοντας έτσι το προηγούμενο και το πρότυπο για τους μελλοντικούς μουσουλμάνους. Αυτό το ισλαμίζων έθιμο έχει διπλό στόχο, να προκαλέσει φόβο και να κερδίσει πολιτικό πλεονέκτημα. Μεγάλα κράτη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των Αλμοραβίδων, των Οθωμανών και των Σαουδαράβων ακολούθησαν το παράδειγμά τους, χρησιμοποιώντας αυτή τη μορφή τιμωρίας κατά των μη μουσουλμάνων και των μουσουλμάνων. Τον τελευταίο καιρό, πιο ακραία, το Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία (ISIS) αναβίωσε αυτή την πρακτική.
Το Ισλάμ, όπως και οι περισσότεροι προμοντέρνοι πολιτισμοί, επέτρεπε την δουλεία, σήμερα ωστόσο, αυτή παραμένει σημαντικό φαινόμενο μόνο μεταξύ των μουσουλμάνων. Οι κανονισμοί που προέρχονται από το παλιό Κοράνι και τη Σούννα επιμένουν επειδή ταιριάζουν σε μια ισλαμική αίσθηση μουσουλμανικής ανωτερότητας. Η δουλεία είναι τόσο
κεντρικός ισλαμίζων θεσμός που μια κυρίαρχη θρησκευτική προσωπικότητα της Σαουδικής Αραβίας ισχυρίζεται ότι η απόρριψή της ισοδυναμεί με αποστασία από το Ισλάμ. Μια έρευνα διαπιστώνει ότι υπάρχει σε οκτώ χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία, στο Ισλαμικό Κράτος (ISIS) και σε μικρότερες μορφές αλλού. Η δουλεία εμφανίστηκε πρόσφατα μεταξύ των μουσουλμάνων που ζουν στη Δύση με συχνά σκάνδαλα σχετικά με έναν βασιλιά, έναν διπλωμάτη, ακόμη και έναν φοιτητή κατηγορουμένους για δουλοκτησία.
 Το ISIS αναβίωσε τη δουλεία, όπως αυτές οι γυναίκες και τα κορίτσια των Γιαζίντι. |
Ένας πικρός και περίπου ισότιμος ανταγωνισμός Μουσουλμάνων-Χριστιανών ξεκίνησε από τις ίδιες τις απαρχές του Ισλάμ και συνεχίστηκε για μια χιλιετία. Μέχρι τη στιγμή που οι Ευρωπαίοι Χριστιανοί προχώρησαν και κατέκτησαν τα περισσότερα εδάφη με μουσουλμανική πλειοψηφία μεταξύ 1764 και 1919, οι μουσουλμάνοι δυσκολεύονταν ιδιαίτερα να μάθουν από αυτούς. Οι μακρινοί, κλειστοί Ιάπωνες δεν μπορούσαν να χορτάσουν την «ολλανδική μάθηση», αλλά οι κοντινοί Οθωμανοί περίμεναν σχεδόν τρεις αιώνες πριν επιτρέψουν την τυπογραφία. Αυτή η βραδύτητα και η απροθυμία οδήγησε στο ισλαμίζων πρότυπο των υστερούντων μουσουλμάνων, ένα μοτίβο ιδιαίτερα εμφανές όπου γείτονες μουσουλμάνοι και μη μουσουλμάνοι έρχονται σε επαφή ταυτόχρονα με Ευρωπαίους, όπως στην πρώην Γιουγκοσλαβία, τη Νιγηρία, τον Λίβανο, την Ινδία, τη Μαλαισία και την Ινδονησία.
Το να ζεις μια πλήρως ισλαμική ζωή απαιτεί πλήρη εφαρμογή της Σαρία, η οποία με τη σειρά της απαιτεί έναν ευσυνείδητο μουσουλμάνο ως κυβερνήτη. Αντίθετα, η ζωή υπό μη μουσουλμανική κυριαρχία απαιτεί μετανάστευση ή αντίσταση. Κατά συνέπεια, οι μουσουλμάνοι είναι οι πιο επαναστάτες υπήκοοι όταν μη μουσουλμάνοι είναι επικεφαλής. Στη σύγχρονη εποχή, αυτό σήμαινε προβλήματα για τους Γάλλους στην Αλγερία, τους Ιταλούς στη Λιβύη, τους Έλληνες στην Τουρκία, τους Ισραηλινούς στη Γάζα, τους Βρετανούς στο Σουδάν, τους Αιθίοπες στην Ερυθραία, τους Αμερικανούς στο Ιράκ, τους Σοβιετικούς στο Αφγανιστάν, τους Ινδούς στο Κασμίρ, τους Βιρμανούς στο Ραχίν, τους Ταϊλανδούς στο Πατάνι, τους Κινέζους στο Σιντζιάνγκ και τους Φιλιππινέζους στο Μιντανάο. Η οργή κατά των ξένων κατακτητών συχνά εμπόδισε τη μάθηση από αυτούς ή τη συνεργασία μαζί τους,
όπως συμβολίζεται από τους κατοίκους της Γάζας που λεηλατούν τα θερμοκήπια που ρητά είχαν αφήσει πίσω τους οι Ισραηλινοί για να τα χρησιμοποιήσουν.
Το ισλαμικό δόγμα επιτρέπει στους μη μουσουλμάνους που αποδέχονται τη μουσουλμανική κυριαρχία (dhimmis) έναν βαθμό αυτονομίας. Αυτό οδήγησε σε ένα μοτίβο θρησκευτικών κοινοτήτων που προτιμούσαν να ζουν χωριστά στον οικογενειακό και κοινωνικό τους χώρο, σε τόπους κατοικίας και εργασίας και να ακολουθούν τους δικούς τους νόμους. Ένας τέτοιος διαχωρισμός ενθαρρύνει τις εχθρικές διακοινοτικές σχέσεις και εμποδίζει την ανάπτυξη ενός αισθήματος αλληλεγγύης ή εθνικής ταυτότητας. Αν και προέρχονται από ισλαμικές αρχές, αυτές οι συνήθειες του χωρισμού έχουν αποκτήσει μια δική τους ισλαμίζουσα ζωή, παραμένοντας στη θέση τους ακόμη και σε μέρη που δεν κυβερνώνται πλέον από μουσουλμάνους (π.χ. Κύπρος, Λίβανος, Ισραήλ και Δυτική Όχθη).
Ένας συνδυασμός κορανικής καταδίκης της πληρωμής τόκου και επιθυμίας να μείνει μακριά από τους μη μουσουλμάνους ενέπνευσε έναν Νοτιοασιάτη ισλαμιστή ηγέτη, τον Abul A'la Mawdudi, να εφεύρει τα ισλαμικά οικονομικά τη δεκαετία του 1930. Αυτή η καινοτομία που δυσφημίστηκε ως «πελώρια απάτη» από τον Timur Kuran του Πανεπιστημίου Duke, ενθαρρύνει τη διαφθορά, ενισχύει τον ισλαμισμό και αναστέλλει την ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στη διεθνή οικονομία.
Η Κορανική εχθρότητα προς τους μη μουσουλμάνους δημιουργεί μια εικασία ότι οι μη μουσουλμάνοι τρέφουν μια παράλληλη εχθρότητα προς τους μουσουλμάνους. Στη σύγχρονη εποχή, αυτή η κατοπτρική απεικόνιση έχει δημιουργήσει μια ευαισθησία σε θεωρίες συνωμοσίας, οι οποίες είχαν πολλές πρακτικές συνέπειες, όπως ο πόλεμος Ιράκ-Ιράν, υποψίες ότι οι εμβολιασμοί κατά της πολιομυελίτιδας καθιστούν τα παιδιά στείρα - καθιστώντας την πολιομυελίτιδα μια μάστιγα σχεδόν μόνο για μουσουλμάνους- και επιφυλακτικότητα σχετικά με τις δυτικές θεραπείες κατά του COVID-19.
Παρατηρήσεις
Χάρη στην πολύ αυξημένη εξοικείωση με το Ισλάμ, συμπεριλαμβανομένης της ορολογίας και των εννοιών του, είναι η κατάλληλη στιγμή για να εισαγάγουμε τον νεολογισμό του Hodgson και την ισλαμίζουσα ιδέα στο κοινό.[1i] Βοηθά στην κατανόηση του πολιτισμού του Ισλάμ, της ιστορίας των μουσουλμάνων και των σημερινών προκλήσεων.
Τα ισλαμίζοντα έθιμα υιοθετούνται μερικές φορές από μη μουσουλμάνους γείτονες—όπως χριστιανές γυναίκες στο Πακιστάν που καλύπτουν τα κεφάλια τους, Εβραίους άνδρες στην Υεμένη που παντρεύονται πολλές γυναίκες και τα παραπάνω αναφερθέντα παραδείγματα Κοπτών που εμπλέκονται σε ακρωτηριασμό και χωριστά πρότυπα διαβίωσης σε πολλές χώρες. Ο Μελκίτης πατριάρχης Γρηγόριος Γ' Λαχάμ διατύπωσε την ουσία των ισλαμιζόντων συναισθημάτων το 2005:
Είμαστε η Εκκλησία του Ισλάμ. ... Το Ισλάμ είναι το περιβάλλον μας, το πλαίσιο στο οποίο ζούμε και με το οποίο συνδεόμαστε ιστορικά. ... Καταλαβαίνουμε το Ισλάμ εκ των έσω. Όταν ακούω έναν στίχο του Κορανίου, δεν είναι κάτι ξένο για μένα. Είναι μια έκφραση του πολιτισμού στον οποίο ανήκω.
Ορισμένα ισλαμίζοντα έθιμα συναντώνται μόνο στους μουσουλμάνους και τους μη μουσουλμάνους γείτονές τους. Ο αρχιτεκτονικός διάκοσμος που είναι γνωστός ως muqarnas (μια κοίλη κηρήθρα από πεταλόσχημες αψίδες) βρίσκεται μόνο σε κτίρια που κατασκευάστηκαν για μουσουλμάνους. Ομοίως, η συστηματική χρήση σκλάβων ως στρατιωτών και η εξάρτηση από μεσίτες χαβαλά(hawala) για τις μεταφορές χρημάτων συναντώνται ειδικά στους μουσουλμάνους. Τίποτα στις Ισλαμικές Γραφές δεν απαιτεί αυτήν την συγκεκριμένη διακόσμηση, μορφή στρατιωτικής στρατολόγησης ή χρηματοοικονομικό μέσο. Όλα προέκυψαν από ένα μείγμα ισλαμικών ευαισθησιών και μουσουλμανικών αναγκών.
 Η μουκάρνας είναι μια αποκλειστικά ισλαμική διακόσμηση που βρίσκεται σε πολλά μέρη του κόσμου. |
Οι ισλαμίζουσες πρακτικές δεν είναι στατικές αλλά μπορούν να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Η στρατιωτική δουλεία έσβησε πριν από δύο αιώνες περίπου όταν ξεκίνησαν οι θεωρίες συνωμοσίας. Ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων καταπολεμάται για πρώτη φορά ενώ η πολιομυελίτιδα έγινε μια σαφώς μουσουλμανική ασθένεια μόνο αυτόν τον αιώνα.
Τα ισλαμίζοντα ήθη είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για την υγεία: ασθένειες που κυκλοφορούν κατά τη διάρκεια του χατζ, παθητικός τρόπος ζωής κατά το Ραμαζάνι, ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων, γάμος εξαδέλφων και πλήρης κάλυψη του σώματος. Ευτυχώς, τίποτα από αυτά δεν απαιτείται από τους ευσυνείδητους μουσουλμάνους.
Συμπερασματικά, για τον πλήρη εκσυγχρονισμό των Μουσουλμάνων απαιτείται όχι μόνο η απόρριψη των ξεπερασμένων ισλαμικών επιταγών (πολυγυνία, μη ρεαλιστική φορολογία, βίαιη τζιχάντ) αλλά και των ισλαμιζόντων χαρακτηριστικών τους (γάμος ξαδέλφων, φυλετικοί κώδικες, φανατισμός κατά των μη μουσουλμάνων). Οι ισλαμίζουσες πρακτικές καθιστούν τον δρόμο προς τα εμπρός μακρύτερο και σκληρότερο από ό,τι γενικά αντιλαμβανόμαστε. Όμως, εάν οι Μουσουλμάνοι απορρίψουν ιστορικούς κανόνες και πρακτικές, αυτός ο δρόμος μπορεί να διανυθεί με επιτυχία. Η επιλογή υπάρχει.
i Έδωσα μεγάλη προσοχή στην ιδέα του Ισλαμίζοντος σε βιβλία που εκδόθηκαν το 1981 και το 1983. Στη συνέχεια, όμως, για να απευθυνθώ σε ένα ευρύτερο κοινό, εγκατέλειψα τον όρο.
