اکیسویں صدی میں مشرق وسطیٰ دی سرد جنگ اک سمجھ دی چابی اے۔
" اسلیے ررجیو یوگل کارحون
" اس لئی ررجیو یوگل کار حون تے اوہدے تن ( 3 ) ساتھیوں نے مشرق وسطہ دے میڈیا تے ریسرچ ادارے تے حال دے وچ مطالعہ کیتا اے ۔
" اک مذہبی شدت دی سرد جنگ۔
اوہناں نے اس اہم مقابلے نوں پہنچانیا جیڑے تو میڈیا نے کسی نہ کسی طریقے دے نال ناکام کیتا اے جیڑا محمود احمدی نٰثراد دے لی سب تو اہم سی محمود احمدی نیثراد ہوراں نو ایران دا دوبارہ صدر نامزدکیتا گیا۔ سرد جنگ مریم وپیسڑ لعنت دے مطابق ان نظریات دے اوتے اک کشمکش جاری اے اوہناں مختصر طریقاں دے اوتے جیڑے ملڑی دے کماں دا سہارا بن دے نیں۔ عام طورتے سیاسی تے غور کریں۔ نظریاتی فرق نہ حقیقی لڑائی تے نہ ای سیاسی رشتیاں نوں توڑن توں بغیر۔
سرد جنگ دی اک معیاری مثال ملدی اے۔ اہدے وچ اقوام متحدہ تے رومی یونین وی سمولیت کیوں نہ ہو۔
اے تقریبا 1948 تے 1991 دے درمیان ہوئی اے تے ایدی پائیداری گلوبل توں دُور ہوگی اے۔
عرب دے وچ سرد جنگ۔
1958 تے 70 دے وچ ہوئی۔ اے مختصر تے مقامی رنگ دے وچ رنگی ہوئی اے اس مثال دی پیشکش دا اک سکینڈ نوٹ کرن دے قابل اے۔ اس صورت وچ جمال عبدالنصیر مصر دا اک انقلابی نے اس علاقے دے اوتے انقلاب لان دی کوشش کیتی جدوں کہ سعودی عرب دے لوکاں نے اس کوشش دے رشتے نوں قائم رکھن دی راہنمائی کیتی۔ اوہناں دی جدوجہد یمن دی جنگ دے وچ اوج تے سی اہیہ جنگ 1962 – 70 تک ہوئئ بدکاراں دی اے جدوجہد عبدالنصیر دی موت دے نال ای ختم ہوگی۔
نئے نظریے دا ایہہ حصہ ہن اس علاقے نوں علیحدہ کر دا اے۔کہ میں مشرق وسطی دی سرد جنگ کیہ کہواں۔
ایدی تفصیل دوں جماعتاں دے درمیان مخالفت دے مقابلے نوودون لی مدد کردی اے۔
جماعتاں دے اتحاد تے ابدیاں اتحادیاں دا انقلاب : ایرنی تے سریہ ، قطر ، عمان تے دو تنظیماں مزب رشتے تے حماس دی راہنمائی کیتی اے
تُرکی دی خدمت بڑی مددگار ثابت ہوندی اے ، عراق ایدے کھتیاں دے وچ بیٹھا اے ، بہت قسم دیاں ایہناں مُلکاں دے خلاف قیاس آرایئاں ملدیاں نیں۔ اوہو ظاہری طور تے غیر انقلابی سن
جماعتاں دے اتحاد دا رتبہ : سعودی عرب نے مصر اُردن،لبنان ، تننانیہ ، الجزائر، مراکش دے مل کے راہنمائی کیتی ۔ تے زیادہ تر عربی بولن والیاں ریاستاں نے ایدی پیروی ایدی فتح دے نال کیتی۔
اسرائیل نے تھوڑی جئی مدد کیتی نوٹ کریں کہ مصر جیڑا اکلد دی انی جماعتاں دے اتحاد راہنمائی کیتی تے زنانیاں دی راہنمائی عرب دے نال سی ، ایناں دا عکس قیرودا بہاو آخری صدی دے ادھ وچ نظر آوند اے۔
کچھ انج دیاں ریاستاں جداں لبیا ، اک سائیڈ تے ہوکے بیٹھا اے ۔
موجودہ سرد جنگ 1979 تک چلی جدوں عطااللہ کمیانی نے تہران دے اوتے اپنی طاقت دے نال قبضہ کیتا۔
تے ایدی وڈی بندرگاہ تے تخریب کاری دے جذبات دوسری ریاستاں دے علاقے وچ واضع طور تے اے اسلام دے انقلاب دا ٹھپہ لوندا اے۔
یہ جذبات کمیانی دی موت توں بعد بند ہوگے 1989 میں پُر ایدی زندگی دی گرج دے نال احمدی نیثراد دی صدارت 2005 دے وچ اوہدے نال عماراتاں دی بھارے ہتھیاراں نال تباہی ختم ہوگی تے ایدی دہشت دور دور تک پھیل ہوئی سی اتے اعراق دے نال جیڑیا ہویا سی تے بحرین دے اُتے دعویٰ کرداسی۔
مشرقی وسطی دی سرد جنگ بڑے واضع معنی رکھدی اے۔
اہیناں دے لئی چار معنی موجود اے۔
( 1 ) 2006 دے وچ جدوں حذب اللہ اسرائیل دی دفاعی فوجاں نال لڑیا ۔ تے عرب دیاں مختلف ریاستوں نے ایدے اوتے اس کم لئی لعنتاں پائیاں۔ غیر موقع ، ناموزوں تے غیر زمہ دار کماں دے اُتے ۔ایران دے اک اخباری نمائندے نے سعودی عرب دی وردی دے نال تے مصر دے فرعون دے نال ایدی لعنتاں دیا قیاں تے اہیناں نو بیان کیتا۔
( 2 ) مکہ دی حکومت نے مارچ 2009 دے وچ اعلان کیتا کہ مکہ نے تہران دے نالوں اپنے سیاسی رشتے توڑ دئیے ہیں ، ناقابل برداشت داخلی سطح دے۔سلطنت دے اندرونی تعلقات " مطلب ایران دی کوشش اے کہ سُنیاں نو سٹعیوں دے وچ تبدیل کر دیتا جائے۔
( 3 ) مصر دی حکومت نے اپریل دے وچ حذب اللہ دے 49 بندے پھڑے اوہناں دے اُوتے مصر دی تحزیب کاری دا الزام لایا، حذب اللہ حسین نصیراللہ دا لیڈر اے، تد معلوم ہویا کہ گروپ دے رہنما اوہدے لئی کم کر دے سن۔
( 4 ) ترکی نے اسرائیل دے قریب تر بندھن بوہتے ھہرے سن۔ جداں انکار وی قیادت اسلام نو کھلی اسرائیلی حکومت دی پالیساں دے خلاف وسعت دیندی سے۔یہودی ریاست دے زباناں دے خلاف کر دے نین، انکار دے وچ اپینانیاں دے دشمناں نوں دعوت دتیی حذب اللہ دے کول ایران دی آرمی مستقل کیتی گی تے صیھونیت دے خلاف ترکی دی ملڑی نوں معاشرے دے نالو الگ کر دیتا اے۔
تفریح دے جذبات بڑی حد تک عیاں ہیں، عرب نے اسرائیل دی کشمکش نے مشرقی وسطی دی سرد جنگ اس پریشانی نوں گھٹ کرن دی کوشش کر سکدی آ۔
" ہم اہیہ وجہ نیں اے ، اس لئی فتح تے حماس دے تعلقات دے درمیان تلخی ہو سکدی اے ایدے نال ہر اک منررہیا اے تے دوریاں لئی موثر اے پر اوہو آخر تے او اسرئیل دی فوج کے خلاف جمع ہو جاون گے، اسی طرح ورشنگٹن سعودی عرب دے وچوں معنی خبر مدد نیں حاصل کرےگا اتحاد دیجماعتاں دے کئی دوسرے ایران دے نال اتحاد کرن گے ۔آخر دے وچ مسلمان ریاستیں غیر مسلماناں نو شامل کرن تو کتر آوندی اے۔ جیڑے مسلماناں دے خلاف نیں۔
وسیع نظر دے نال دیکھیں تو بین الاقوامی طور تے اک مقامی موضوع ہے۔ اینج ای جیویں مکہ دے نال مذہب دا الحاق اے ۔ ایہناں نو مشرق اسطہ دے نال ایدی صداء دے وچ چنگی طرح زنگ دیتا اے ، سرد جنگ نے کجھ نئے فیلش لکا نقاط بڑی تباہی نو شمار کیتا اے کیا یہ ہے ای دینا دا نا پائیدار علاقہ اے۔
